Wat is het Ontwikkelingsprofiel?
Reliëf van de persoonlijkheid
Veel van wat volwassenen denken, voelen en doen past bij hun kalenderleeftijd. Soms vallen ze echter terug in patronen die passen bij een eerdere ontwikkelingsfase. De volwassen psyche is geen vlakte, maar een landschap vol reliëf.
Bij patiënten in de GGZ kunnen onrijpe patronen oververtegenwoordigd zijn. Dat kan specifieke problemen geven, die in de behandeling om aandacht vragen. Maar hoe krijg je als behandelaar zicht op het unieke psychische landschap van je patiënt?
Kaart van het psychische landschap
Het Ontwikkelingsprofiel, in Nederland ontwikkeld door prof. dr. Robert Abraham, biedt een methode om de adaptieve en disadaptieve gebieden in iemands persoonlijkheid in kaart te brengen.
Resultaat: een sterkte-zwakte analyse van het psychosociaal functioneren van de patiënt. Zo krijg je niet alleen een diagnostisch overzicht, maar ook gepersonaliseerde aangrijpingspunten voor de behandeling.
Het profiel integreert bestaande classificatiesystemen – zoals de DSM 5 – met het psychodynamisch referentiekader, en is daarom breed inzetbaar. In de cognitieve gedragstherapie biedt het bijvoorbeeld zicht op individuele denkpatronen. In een psychodynamische therapie helpt het je voorspellen welke rol overdracht en tegenoverdracht gaan spelen.
Niveaus van psychodynamisch functioneren
Het Ontwikkelingsprofiel onderscheidt negen niveaus van functioneren, die in allerlei combinaties kunnen voorkomen en zo steeds een uniek innerlijk landschap zichtbaar maken:
|
Adaptief (ADAP) |
Generativiteit/rijpheid | |
| Verbondenheid | ||
| Individuatie | ||
|
Disadaptief (DISADAP) |
Neurotisch (NEURO) |
Rivaliteit |
| Verzet | ||
| Afhankelijkheid | ||
| Primitief (PRIM) |
Egocentriciteit | |
| Fragmentatie | ||
| Structuurloosheid | ||
De Ontwikkelingsprofiel-Vragenlijst (OPV)
De gevalideerde vragenlijst beslaat 108 items. Hij levert scores op de negen niveaus van psychodynamisch functioneren. Scores van twee normgroepen (de gemiddelde bevolking en een patiëntenpopulatie in de GGZ) zijn beschikbaar ter vergelijking. Recente statistische analyses laten zien dat de metingen betrouwbaar en stabiel zijn.
Veelgebruikte toepassingen van het Ontwikkelingsprofiel:
- Als diagnostisch instrument
- Voor indicatiestelling
- Om kernproblemen te identificeren
- Om (tegen)overdracht te voorspellen
- Om op therapieverstorend gedrag te anticiperen
- Om een behandelfocus te kiezen
- Om stagnatie in de behandeling te doorbreken
- Om dreigende drop-out te voorkomen
- Als second opinion bij een complexe casus
